Top Navigation Bar

  Versnellingen Pagina: 1 van 3

Drives & Gears

De uitvinding van de fietsketting droeg bij aan het ontstaan van de moderne fiets. Door de ketting was het niet meer noodzakelijk dat de fietser direct boven het voorwiel zat. De fietser was nu meer in evenwicht tussen de twee wielen. Door de komst van de versnelling kon de fietser ook de trapkracht doelmatiger gebruiken. Fietsers konden meer snelheid maken en het werd makkelijker om bergopwaarts te fietsen.

Chain Drive
Een moderne kettingoverbrenging en een derailleur systeem.

De eerste aandrijvingen

De uitvinding van de ketting en het tandrad wordt toegeschreven aan Leonardo Da Vinci, die leefde in de 15e eeuw. Vierhonderd jaar later zou het idee pas in de praktijk worden toegepast bij het ontwerp van de fiets. Door de fietsketting gaat alle trapkracht via de ketting en de tandwielen naar het achterwiel. Het moet ook zo ontworpen zijn dat de weerstand bij het trappen voor de fietser aangenaam is. De ontwikkeling van sterker materiaal en andere technologische verbeteringen maakten dit mogelijk. Vanaf 1880 werd het gebruik van de fietsketting wijdverbreid.

De voordelen van versnellingen

Met alleen een kettingoverbrenging (zonder versnelling) kun je makkelijk fietsen op een vlakke wegen en bergafwaarts. Maar bij het fietsen met tegenwind of bergopwaarts, moet je op de pedalen gaan staan en zwaarder trappen. Versnellingen maken het de fietser mogelijk om in een prettig tempo te fietsen, of het nu bergopwaarts, bergafwaarts, met wind mee of tegen is.

Op de eerste fietsen zaten de pedalen vast aan het voorwiel. Als de pedalen een keer rond gingen, ging ook het voorwiel een keer rond. Versnellingen hebben het mogelijk gemaakt om deze evenredige verhouding te veranderen. Als je een steile heuvel op moet fietsen kies je voor een versnelling waardoor je wat sneller kunt trappen dan dat het wiel draait. Het fietsen kost dan minder kracht. Op een vlak stuk weg en met wind mee kun je een versnelling kiezen waardoor je langzamer kunt trappen. Het wiel draait snel, maar je trapt langzaam.

 

PAUL de VIVIE, alias "Velocio"
Eén van de grootste ontwikkelaars/uitvinders en verdediger van de derailleur was de Fransman Paul de Vivie (1853-1930). Hij was een gepassioneerde liefhebber van het fietsen. Op 28e jarige leeftijd reed hij op zijn eerste hoge fiets. Al snel verkocht hij zijn zijdebedrijf om een fietswinkel te beginnen. Hij richtte ook het tijdschrift 'Le cycliste' op. In dit blad schreef hij onder het pseudoniem "Velocio" over het plezier en de voordelen van het fietsen. Hij was een onvermoeibare uitvinder en was ervan overtuigd dat fietsen met versnellingen, die toen een zeldzaamheid waren, de toekomst hadden. Hoewel de bestaande versnellingen onpraktisch en onbetrouwbaar waren, was Velocio vastbesloten. Hij besteedde veel tijd aan het bedenken van verschillende versnellingssystemen. In 1905 testte hij de 'cyclist', een derailleur met 2 versnellingen. Door zijn inspanningen op technisch gebied en de bekendheid die hij er aan gaf werd de derailleur geperfectioneerd. In 1933 werd een relatief betrouwbare versie door Tullio Campagnolo op de markt gebracht.

Tel je tanden

Paul Doherty, wetenschapper in het Exploratorium, legt de versnellingsverhouding van je fiets uit. Tel eerst het aantal tandjes van het voorste kettingwiel en dan de tandjes van het achterste. In het voorbeeld dat Paul gebruikt heeft het voorste kettingwiel 54 tandjes, het achterste 27. "Dit betekent dat bij elke keer dat de trappers een keer ronddraaien de fietsketting om de 54 tandjes van het voorste kettingwiel heengaat. Om het achterste kettingwiel met 27 tandjes zal de ketting twee keer rond gaan en daardoor zal ook het achterwiel twee keer rond gaan. Het is dus een verhouding van 2 staat tot 1 (het voorwiel gaat een keer rond, het achterwiel 2 keer) Als het achterste kettingwiel 11 tandjes zou hebben zou het de verhouding 5 staat tot 1 zijn.


Gear Ratio Animation
Achterste kettingwiel

Voorste kettingwiel


Deze animatie laat de beweging zien van het voortste en het achterste kettingwiel. Zie je dat iedere keer als het voorste kettingwiel een keer draait, het achterste kettingwiel twee keer draait? Je ziet ook een optische illusie: het lijkt alsof de "spaken" van het achterste kettingwiel naar achteren bewegen.

  Paul Doherty RealMedia Clip
Paul Doherty van het Exploratorium praat over versnellingen.

  Aandrijvingen en Versnellingen Pagina: 1 van 3
klik hieronder op Verder voor de volgende pagina

Bottom Navigation bar
©1997-1999 Het Exploratorium / Vertaling: newMetropolis