Exploratorium: De wetenschap van het fietsen: Het Wiel/pagina 1 van 3

Top Navigation Bar

Het Wiel Pagina: 1 van 3

Het wiel is het belangrijkste deel van de fiets: het zorgt ervoor dat de fietser met grote snelheid en efficiëntie over de weg kan rijden.
Historici denken dat het wiel is ontstaan in Mesopotamie, ongeveer 3500 jaar voor Christus. Hoewel de Sumeriers zelf niet fietsten, gebruikten zij karren met wielen die door dieren werden voortgetrokken. Duizenden jaren zorgden zij voor het vervoer van goederen en mensen.
Tijdens de industriële revolutie in de 19e eeuw, werden materiaal en techniek zozeer verbeterd dat het wiel kon worden gebruikt in machines die door mensen werden bediend.
Aan het eind van de 19e eeuw verscheen de moderne fiets, compleet met een stalen frame, een kettingaandrijving, stalen wielen en spaken, en luchtbanden.

De wielen van deze fietsen werden gemaakt van staal maar hadden geen luchtbanden (met mogelijke uitzondering van de jongensfiets). Sommige kinderfietsen worden nog steeds met massieve banden gemaakt. Deze foto werd rond 1910 genomen.
BIBLIOTHEEK VAN HET CONGRES

Op de weg

Hoewel het gebruik van het wiel vroeger wijdverbreid was had het zijn beperkingen. De weerstand van een wiel hangt sterk af van het type wegdek waarop je rijdt. Het is veel moeilijker om over een slechte weg te fietsen dan over een egale weg. Daarom ontwikkelden de Romeinen een uitgebreid netwerk van geplaveide wegen. Dit was misschien de eerste keer in de geschiedenis dat de wegen werden verbeterd om het draaien van het wiel te vergemakkelijken, maar het was zeker niet de laatste keer. In 1890 lobbyden fietsers in de Verenigde Staten van Amerika voor de verbetering van wegen. De wetgevers stemden toe, omdat fietsen toen de meest populaire sport was.

De "Ordinary" (alledaagse)

Bij de eerste fiets denken de meeste mensen aan de 19e eeuwse fiets met het hoge voorwiel en een klein achterwiel.Deze eerste modellen hadden namen als "the Ordinary" en de "Xtraordinary" (uitzonderlijke). In Engeland stonden deze fietsen ook bekend onder de naam "penny farthing" omdat het grote en kleine wiel werden vergeleken met het grote penny muntstuk en het kleinere 'farthing' muntstuk. In Nederland wordt deze fiets de "High Bi" genoemd.

De pedalen zaten vast aan het voorwiel. Hoe groter het voorwiel was, hoe verder de afstand die de fietser met iedere pedaalslag kon afleggen.
Wetenschapper Paul Dohorty van het Exploratorium legt uit: "iedere keer als de pedalen een keer rond gaan, gaat ook het enorme voorwiel een keer rond. Dus iedere keer dat de benen van de fietser een keer rond gingen, legde de fietser wel 3,5 meter af. Berg opwaarts fietsen was hierdoor vrij moeilijk maar op de vlakke weg kon grote snelheid worden bereikt."

AMERIIKAANS FIETSINSTITUUT

Op deze foto zie je een vrouw fietsen op de 'Ordinary' fiets, wat voor die tijd ongewoon was. Ondanks het feit dat fietsen aan het einde van de 19e eeuw populair werd onder vrouwen was het maatschappelijk nog niet geaccepteerd

Paul Doherty van het Exploratorium vertelt over de eerste fietsen met een hoog voorwiel.

" De hoge wielen waren wel doelmatig maar ook erg gevaarlijk: de fietser bevond zich hoog boven de grond en zat onstabiel boven het voorwiel. Hoewel op de fiets snelheidsrecords werden verbroken stond de fiets al spoedig bekend om de gevaren. Het geringste obstakel op de weg kon resulteren in een nare valpartij. De fietser viel dan bijna altijd met zijn hoofd op de grond. Door een hoog zwaartepunt en smalle, massieve rubberen banden leek de fiets met het grote voorwiel ontworpen voor snelheid, maar het was niet echt veilig."

Het Wiel Pagina: 1 van 3
Klik hieronder op Verder om naar de volgende paina te gaan.